Kąt padania równa się kątowi odbicia - tę prostą, podstawową zasadę zna zapewne wiele osób jeszcze z czasów szkolnych. Dzięki odbiciom w bańce lampy można niemal dowolnie zmieniać kąt wiązki światła. W przypadku tak zwanych lamp reflektorowych skutkuje to określonym kątem emisji światła.
Im mniejszy jest ten kąt, tym większe jest skupienie, a tym samym wartość kandeli dla natężenia światła, które definiuje się jako strumień świetlny na kąt bryłowy. Dla kupującego lampę nie wystarczy jednak znajomość kąta wiązki - podstawowe znaczenie ma również odległość lampy od oświetlanego obiektu, ponieważ wraz ze wzrostem odległości rośnie wielkość oświetlanego obszaru.
Większość reflektorowych lamp halogenowych ma kąt wiązki 35 stopni. W diodach LED, które i tak emitują światło kierunkowe, często stosuje się soczewki umożliwiające ustawienie kąta wiązki w zakresie od 25 do 120 stopni.
Rozproszenie natężenia światła w kącie wiązki
Innym określeniem kąta wiązki jest kąt połowy wartości. Dzieje się tak dlatego, że w obrębie kąta wiązki musi być emitowana co najmniej połowa (punktowego) maksymalnego natężenia światła! Znając wartości lumenów i kąta wiązki światła nowej lampy, niekoniecznie można na tej podstawie wywnioskować, jak dokładnie rozkłada się światło. Nawet poza obszarem pomieszczenia, w którym znajduje się kąt wiązki, może występować wysoki poziom jasności. Aby to dokładnie sprawdzić, należy zapoznać się ze schematem rozsyłu światła lampy. Jest to dwuwymiarowy przekrój przez trójwymiarową krzywą rozkładu światła.
Kąt wiązki ma duże znaczenie praktyczne, na przykład w przypadku lamp reflektorowych. Do wstępnego porównania jasności i rozkładu światła dwóch lamp wystarczą zwykle wartości lumenów i kąta wiązki - zwłaszcza że kształt lampy często stanowi decydującą wskazówkę.
Jaki kąt wiązki do jakich celów?
W większości pomieszczeń mieszkalnych do oświetlenia podstawowego zalecany jest szeroki kąt do 120 stopni. W przypadku ukierunkowanego oświetlania określonych obszarów ścieżki sprawdzają się oprawy 90-stopniowe. Oświetlenie akcentujące i światło ukierunkowane, np. z lampki do czytania, ma zwykle znacznie mniejszy kąt wiązki. Dwa przykłady (odległość między lampą a obiektem wynosi 2 metry): -
- Kąt wiązki 15 stopni: powierzchnia 60 x 60 cm
- Kąt wiązki 60 stopni: > 2 x 2 m powierzchni.